شناخت و حل‌وفصل مسائل عدیده بازنشستگان در بودجه ٩۵ و برنامه پنج‌ساله جدید، در اولویت بوده است و رابطه تنگاتنگی با حفظ شأن بازنشستگان در اجتماع دارد. در زندگی سنتی، بار نگهداری از سالمندان بر دوش فرزندان بود ولی یکی از فلسفه‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی، برداشته‌شدن فشار نگهداری از سالمندان، از دوش نسل بعدی است. از سوی دیگر، بی‌کاری جوانانی که در سنین کار و اشتغال قرار دارند و تحمیل هزینه جاری زندگی آنان بر دوش والدین بازنشسته، تعادل درآمد و هزینه خانوارها را بیش‌از‌پیش بر هم زده است. واقعیت این است که دولت در تلاش برای حل مسائل است اما صندوق‌های بازنشستگی هم به خاطر نداشتن استقلال کافی، مدیریت امور از دستشان در رفته است. سیاست‌های نادرست دولت گذشته و مداخلات ناخواسته در دخل و خرج صندوق‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی، آنها را در آستانه ورشکستگی قرار داده است. البته عوامل بیرونی همچون افزایش جمعیت بازنشسته و نرخ بالای تورم اقتصادی نیز به‌طور طبیعی، تعادل دریافت‌ها و پرداخت‌های صندوق بازنشستگی و تأمین اجتماعی را بر هم زده است. دریافت‌های صندوق، همان کسورات بازنشستگی است که از حقوق کارمند یا دستمزد کارگر برداشت می‌شود؛ به علاوه سهم کارفرما که اگر دولتی باشد غالبا به تعویق می‌افتد. بازنشستگی‌های زودرس و پیش‌ازموعد نیز دریافت صندوق‌ها را کاهش و پرداخت آن را افزایش می‌‌دهد که در دهه‌های گذشته فراوان شاهد آن بوده‌ایم. قدر مسلم اگر صندوق‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی، هیأت‌های امنای مستقل و با اختیارات کافی داشتند، می‌توانستند در برابر بخشی از تصمیمات نادرست و مداخله‌گرانه دولت، نقش تصحیح‌کننده داشته باشند. علاوه بر بازنشستگی زودرس، افزایش سال‌های خدمت نیز از سیاست‌هایی است که به تعادل دریافت و پرداخت صندوق‌ها کمک می‌کند و بیشتر کشورها آن را تجربه کرده‌اند چنان‌که در برخی کشورها سال‌های خدمت رسما به ۴٠ سال رسیده است. اما اعمال این سیاست هم شرایطی دارد که در کشور ما کمتر مراعات می‌شود. از همه اینها گذشته، کمک دولت به صندوق‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی، دست‌کم در جبران بخشی از کم‌لطفی‌های گذشته، می‌تواند آنها را سر پا نگه‌ دارد. در کشورهایی که درآمد دولت بیشتر از مالیات مردم تأمین می‌شود، دولت‌ها به‌سختی می‌توانند به صندوق‌های بازنشستگی دولتی یا تأمین اجتماعی کمک کنند ولی دولت‌هایی که رأسا درآمدهایی از محل فروش منابع طبیعی یا انحصار تحصیل می‌کنند، برای این کمک‌ها دستشان بازتر است. به‌هرحال با توجه به محدودیت‌های درآمدی و مالی دولت در دوره فعلی، وقت بازنگری در مسئله صندوق‌های بازنشستگی فرارسیده است. 

منبع: روزنامه شرق – شماره ۲۴۲۶ – دوشنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۴

لینک مطلب