در ادامه سلسله نشست‌های موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا در حوزه مسائل سالمندی و بازنشستگی روز دوشنبه ۱۸/۰۹/۱۳۹۸ نشستی با موضوع «الگوها و عوامل تعیین کننده انتقالات بین نسل‌های والدین سالمند و فرزندان بزرگ‌سال در شهر تهران» در محل دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی کشور برگزار شد.
در این نشست دکتر علی حصاری رییس گروه جمعیت، امور اقتصاد کلان، معاونت هماهنگی برنامه و بودجه، سازمان برنامه و بودجه نتایج رساله دکتری خود را که به همین موضوع اختصاص داشت برای حضار ارائه داد.
در ابتدای نشست، دکتر احمد دلبری؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، توضیحاتی را درباره اهمیت مسئله سالمندی و لزوم توجه بیشتر سیاستگذاران به این حوزه ارائه کرد. وی که مسئله سالمندی را از جمله مسائل مغفول در سیاست‌های کشور می‌دانست درخصوص پیامدهای ناشی از این بی‌توجهی گفت: برآوردها نشان می‌دهد رشد جمعیت سالمند در کشور بیشتر از رشد کل جامعه است و در نتیجه انتظار می‌رود در آینده سهم سالمندان در جمعیت کشور افزایش داشته باشد و این در حالی است که الزامات مربوط به این تغییر ساختار جمعیتی در برنامه‌ها و سیاست‌های کشور دیده نمی‌شود.
در ادامه میکائیل عظیمی مدیرعامل موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا ضمن با اهمیت خواندن مسئله سالمندی در کشور گفت: اگرچه سیاستگذاران ما به این حوزه بی‌توجه بوده‌اند اما جامعه دانشگاهی می‌تواند با توجه به این موضوع و ارائه تصویری از مشکلات و راهکارهای احتمالی برای آن، سیاستگذاران را نیز به این مسئله حساس کند.
در ادامه این نشست حصاری خلاصه‌ای از یافته‌های خود در زمینه انتقالات بین نسلی از والدین به فرزندان ارائه کرد. وی با اشاره به این موضوع که نمونه پژوهشی کار محدود به سالمندان شهر تهران بوده است، توضیح داد که نتایج این کار اگرچه اطلاعات مهمی در اختیار می‌گذارد اما قابل تعمیم به کل کشور نیست.
حصاری با توضیح درباره مفهوم انتقالات بین نسلی، در خصوص الگوی این انتقالات گفت: بازتوزیع منابع بین اعضای خانواده از یک گروه سنی به گروه سنی دیگر انتقالات بین نسلی گفته می‌شود. عموما سالخوردگان به دلیل درآمد پایین و ناکارآمدی سیستم تأمین اجتماعی نیازمند نسل‌های جوان‌تر هستند و فرزندان به دلیل هزینه‌های بالای سرمایه انسانی، میزان بیکاری بالا و در گذارهایی مانند ترک خانواده وابسته به حمایت والدین می‌شوند و انتقالات بین اعضای خانواده با همین منطق انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد انتقالات بین نسلی از طرف والدین به فرزندان بیشتر بوده و مبالغ بالاتری نیز داشته است، توضیح داد: در نمونه مورد بررسی ۴/۷۸ درصد والدین حداقل به یکی از فرزندان خود انتقالات مالی انجام داده‌اند و ۹/۵۱ درصد آنها حداقل از یکی از فرزندان انتقالات دریافت کرده‌اند. والدین به طور متوسط به هر فرزند ۶۰۵ هزار تومان پرداخت و از هر فرزند ۱۶۸ هزار تومان دریافت کرده‌اند (سال ۱۳۹۶).
وی افزود: با افزایش سن والدین، انتقالات پرداختی آنها کاهش می‌یابد و در مقابل انتقالات فرزندان به والدین افزایش پیدا می‌کند.
حصاری در توضیح عوامل اثرگذار بر انتقالات والدین به فرزندان گفت: والدین دارای درآمد، دارایی و تحصیلات بیشتر، والدین جوان‌تر، شاغلان و کسانی که دارای فرزندان بیشتری هستند، انتقالات بیشتری به فرزندان انجام می‌دهند. در مقابل فرزندان در حال تحصیل، جوان‌تر، غیر شاغلان، فرزندان پسر و فرزندانی که با والیدن در یک‌جا سکونت دارند انتقالات بیشتری دریافت کرده‌اند.
حصاری درباره عوامل اثرگذار بر انتقالات قرزندان به والیدن نیز توضیح داد: فرزندان شاغل، دارای درآمد بالاتر، پسرها و هم‌سکناها انتقالات بیشتری به والدین انجام داده‌اند و والدینی که دارای درآمد بیشتر هستند، تحصیلات بالاتری دارند، فرزندان بیشتری دارند، زنان سرپرست خانوار، غیر شاغل‌ها و بازنشسته‌ها انتقالات بیشتری از فرزندان دریافت می‌کنند.
وی در پایان با توضیح اینکه انتقالات خصوصی (بین والدین و فرزندان) رابطه معکوس با انتقالات عمومی (از دولت به خانوارها) دارد، افزود: با توجه به ضعف نظام بازنشستگی ازنظر سطح پوشش و پایین بودن میزان درآمد بازنشستگی در ایران، سالخوردگان بازنشسته برای تأمین هزینه‌های زندگی متکی به فرزندان هستند و انتقالات بیشتری از فرزندان دریافت می‌کنند این در حالی است که انتقالات عمومی یا درآمدهای بالای بازنشستگان در کشورهای توسعه‌یافته سالخوردگان را قادر به انجام انتقالات به فرزندان ساخته است.
در پایان این نشست دانشجویان پرسش‌های خود را درباره نتایج کار و شیوه انجام تحقیق مطرح کردند.
