نشست بخش اجتماعی اثر جدید موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا با عنوان«صندوق بازنشستگی در آینه برنامه هفتم توسعه» بعد از ظهر امروز با حضور دکتر طغیانی نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، دکتر هاشمی رئیس هیأت مدیره صندوق، دکتر ماجد ناجی عضو هیأت مدیره صندوق ، دکتر یاسر باقری هیات علمی دانشگاه تهران و صاحب اثر، دکتر سید سجاد پادام هیئت علمی مرکز پژوهش‌های مجلس و مدیر تسهیلات تبصرۀ ۱۸ وزارت اقتصاد و دکتر سینا شیخی معاون دانش و پژوهش موسسه صبا و از نویسندگان اثر در محل موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا برگزار شد.
در این نشست، مهدی طغیانی نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی ضمن تقدیر از نویسندگان این اثر و تشکر از مدیران موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا اظهار کرد: مساله صندوق‌ها یک بحران است و وضعیت صندوق‌های بازنشستگی کشوری در این موضوع از همه چالش برانگیز تر است. به طوری که امروز نسبت‌های پشتیبانی در این صندوق به زیر یک رسیده است در تأمین اجتماعی هم این نسبت در حال حاضر تقریبا ۳.۵ است.وی افزود: عملا اداره صندوق بازنشستگی کشوری برعهده دولت است و باید به کارمندان گذشته خود کمک کند.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: ما به این سمت حرکت کرده ایم که برخی از این چالش ها را رفع کنیم و اصلاحات پارامتریک سنی یکی از آن ها است. وی یادآور شد؛ تکالیف بسیاری در این سال‌ها بر دوش صندوق های بازنشستگی گذاشته شده، بیمه‌های یارانه ای، زمان تحصیل و … و امروز کمی از این بارها بر زمین گذاشته شود. وی به مساله بدهی دولت به تامین اجتماعی نیز اشاره کرد و گفت: پیش بینی شده که دولت در سال آینده قریب به ۲۵۰ همت تعهدات برای تامین اجتماعی ایجاد خواهد کرد و سال آینده حدود ۱۷۰ همت از بدهی های خود را به این صندوق پرداخت می کند و با این حال شاهد انباشه شدن بدهی های دولت به تامین اجتماعی خواهیم بود.
مصطفی صالحی‌راد مدیر عامل موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا گفت: برنامه هفتم توسعه یک سند بالادستی مهم است و ما نیازمند یک برنامه‌ریزی منسجم هستیم تا بتوانیم احکام برنامه را در لوایح بودجه و آیین‌نامه‌ها منعکس کنیم. ما در موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا ضمن بررسی احکام صندوق بازنشستگی در برنامه هفتم توسعه در کتابی به‌طور مفصل فرصت‌ها و چالش‌های بازنشستگی و صندوق بازنشستگی در این برنامه را بررسی کرده‌ایم.
وی افزود: مردمی‌سازی در برنامه هفتم توسعه بخش مهمی را در عنوان به خود اختصاص داده است. اما در محتوا کمتر نشانی از مردمی‌سازی به چشم می‌خورد. تجربه ناموفق خصوصی‌سازی که اخیرا مورد انتقاد مقام معظم رهبری نیز واقع شد نباید گریبان‌گیر صندوق بازنشستگی و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش بشود. ما در موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا در حال تدوین الگویی کارآمد و بومی برای مردمی‌سازی صندوق بازنشستگی هستیم که از همه صاحب‌نظران برای همکاری در این مسیر دعوت میکنیم.
سینا شیخی معاون دانش و پژوهش موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا نیز گفت: ما نیازمند ایده حکمرانی و تنطیم روابط بین بخش‌های خصوصی،مردمی و دولتی هستیم و منطق بیرونی و درونی را باید تنطیم کرد. نسبت صندوق بازنشستگی با دولت و بازنشستگان و شرکت‌های خود ابهام دارد. اگر این شرکتها برای بازنشستگان است نقش آنها در اداره و نظارت شرکتها چیست؟ وی یادآور شد: حکمران باید اجزاء تحت نظر خود را به‌خوبی بشناسد و احکامی مناسب آنها بیان کند. بین تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری حکم ها و نحوه اداره به مانند یکدیگر است و این در حالی است که موضوعات و مسائل این دو صندوق با یکدیگر متفاوت است. همان‌طور که در تعاونی و بخش خصوصی تمایزها را دقت نکردیم و این نشان از آن دارد که مساله‌شناسی ما دقیق نیست. اگر ایده حکمرانی دقیقی داشتیم همزمان که در برنامه هفتم توسعه به صندوق بازنشستگی میگوییم شرکت‌های زیان‌ده را واگذار کن، یک باشگاه فوتبالی زیان‌ده را به ایشان واگذار نمی‌کردیم. شیخی گفت: در نهایت سرمایه اجتماعی چالش امروز همه کشورهای جهان به ویژه در حوزه بازنشستگی است. گفتگو با بازنشستگان و اقناع آنها در تغییرات پارامتریک این حوزه یک نیاز ضروری است.
یاسر باقری عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: تکالیف مرتبط با پوشش بیمه‌ای چندان راهگشا به نظر نمی‌رسد و بعید است تأثیر قابل‌توجهی بر افزایش نسبت بیمه‌شدگان داشته باشد؛ مهم‌ترین نکته در این بخش برخورد منفعلانۀ قانون‌گذار در مواجهه با پلتفرم‌های ارائه‌دهندۀ خدمات حمل‌ونقل بار و مسافر است که در برنامۀ هفتم صرفاً مجاز به بیمه‌کردن رانندگان شده‌اند و این موضوع حاکی از آن است که سیاست‌گذار در کشور ما همچنان در بازشناسی تأمین اجتماعیِ اَشکال جدید اشتغال، ازجمله مشاغل مرتبط با پلتفرم‌ها، منفعلانه عمل می‌کند. وی افزود: اصلاحات سنجه‌ای برنامۀ هفتم نیز در پی افزایش تدریجی سن بازنشستگی به ۶۲ سال و سنوات ۳۵ سال بوده است که با ابهاماتی دربارۀ نحوۀ محاسبه مستمری و تغییر یا عدم‌تغییر در نرخ جایگزینی روبه‌روست. در وضعیت کنونی سن برقراری بازنشستگی در صندوق بازنشستگی بسیار پایین است: به طور میانگین، کارکنان دولت قبل از رسیدن به ۵۲ سالگی بازنشسته می‌شوند؛ در حالی‌که این شاخص در صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی اندکی بیش از ۵۶ سال است. نکتۀ در خور تأمل دیگر در این زمینه، سنوات پرداخت حق بیمه است که در صندوق بازنشستگی کشوری بیش از ۲۹ سال بوده است، درحالی‌که مشمولان سازمان تأمین اجتماعی به طور میانگین نزدیک به ۲۳ سال سنوات پرداخت کرده‌اند. بنابراین انتظار می‌رود که با افزایش سنوات الزامی، سن بازنشستگی مؤثر در میان مشمولان سازمان تأمین اجتماعی تماعی افزایش یابد، اما این اقدام تأثیر زیادی بر مشمولان صندوق بازنشستگی کشوری نخواهد داشت.
مدیر دفتر اجتماعی موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا گفت: نکتۀ مهم دیگر در مورد اصلاحات سنجه‌ای این است که وضعیت گروه‌های خاصی همچون ایثارگران و مشاغل سخت و زیان‌آور نیز مشخص نشده است و صرفاً از تعدیل‌های مندرج در برنامه مستثنی شده‌اند. مواجهۀ یکسان با همۀ مشاغل مشمول سخت و زیان‌آور، احتمالاً ساده‌ترین اقدام و درعین‌حال با بیشترین خطا همراه خواهد بود.
سیدسجاد پادام، مدیرکل سابق بیمه‌های اجتماعی گفت: در بحث پلتفرم ها یکی از پیشنهادات ما این بود که پلتفرم های اینترنتی کارگران خود را بیمه کنند، در همان بازده با پلتفرم ها به توافق رسیدیم که بیمه شوند. می توان پلتفرم ها را پای بیمه کردن کارگران آورد و این موضوع شدنی است و پیش بینی می کردیم که ۵۰۰ هزار نفر را تحت پوشش بیمه بیاوریم.
وی همچنین گفت: ما آموزشگاه‌های رانندگی را داریم که نتوانسته ایم با آنها به توافق برسیم تا بتوانند رانندگان و کارمندان خود را بیمه کنند. مدیرکل سابق بیمه‌های اجتماعی ادامه داد: خوشحالم از این که تابوی اصلاحات سنجه ای شکسته شد، ما باید به این سمت برویم که به طور مثال در اصلاحات بازنشستگی شیوه‌های بازنشستگی خبرنگاران حوزه های دیگر با خبرنگار حوادث متفاوت باشد و سختی کار با یک مقیاس سنجیده نشود. پادام گفت: امروز اگر ۱۰۰ نفر بازنشسته می‌شوند ۵۲نفر بازنشستگی پیش از موعد و ۲۲ نفر دارای سختی کار و ۱۲ نفر ایثارگر هستند که بازنشسته می شوند. حدو ۵۲درصد از بازنشستگی های ما پیش از موعد است و این حق سایر بازنشستگان را تضییع می کند.
محسن براتی رئیس هیأت مدیره موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا گفت: امروزه لزوم وجود یک نهاد تنظیم‌گر در نظام حمکرانی بیمه‌های اجتماعی بیش از پیش احساس می شود. این در حالی است که ظرفیت ایجاد این نهاد تنظیم‌گر بر اساس مواد قانونی موجود از جمله قانون ساختار رفاه و تأمین اجتماعی در ماده ۱۷ و ماده واحد اصلاح ماده ۱۱۳ قانون مدیریت خدمات کشوری وجود دارد. اما نکته ای که وجود دارد این است که ترکیب هیأت امنای تشکیل شده بر اساس این مواد قانونی، نمایندگی همه بیمه های اجتماعی را نمی‌کند.
وی در نقد نحوی چینش اعضا هیأت امنا تأمین اجتماعی گفت: اشخاص حقیقی عضو این هیأت از جامع کارگری و کارفرمایی و بازنشستگان صندوق تأمین اجتماعی هستند و عموما مصوبات ایشان با نظام مسائل صندوق های دیگر مثل صندوق بازنشستگی کشوری همخوانی ندارد. این موضوع را باید در نظر داشت که نحوه حل مشکل و بحران‌ها در صندوق ها متفاوت است و انتظار می‌رود که در ترکیب اعضای هیأت امنا بازنگری صورت گیرد.
در انتها این نشست تخصصی، مصطفی فروتن معاون سرمایه گذاری و امور اقتصادی صندوق بازنشستگی کشوری در این نشست عنوان کرد: ما فرصت سوددهی را از برخی شرکتها گرفته ایم و با این حال می‌خواهیم که آن ها سود آور باشند به واقع باید گفت با شرکت هایی که نمی توانند با سود خود اورهال کنند نمی توان انتظار سود بیش از این اندازه داشت. وی عنوان کرد: کار برای اداره امور و پرداخت بدهی ها نمی توانیم املاک و مستغلات را به فروش برسانیم. این‌ها اموال بازنشستگان است و حق الناس.
