اثر اجتماعی برتر
جشنواره پژوهشگران صندوق بازنشستگی کشوری ۱۴۰۳
تأمین طبقاتی و تمدید بیگاری؛
درباره مسئلهها و نامسئلههای بیمه و بازنشستگی در ایران
کیوان سلیمانی
فصلنامه نامه جمهور
چکیده
مصوبه افزایش سن بازنشستگی ۲۸ آبان ۱۴۰۲ توسط نمایندگان مجلس یازدهم تصویب شد. ۲۱ دی سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد که این مصوبه خلاف موازین شرع و قانون اساسی شناخته نشده و مورد تایید قرار گرفته است. چند روز بعد وزیر کار در گفت و گو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه قانون افزایش سن بازنشستگی در راستای دفاع از کارگر است گفت که این قانون اشتغال را محدود نخواهد کرد، این اصلاحات خیر است و امیدواریم مطلوب عموم جامعه باشد. بنابراین در لسان مسئولان و رسانههای رسمی وضعیت طبیعی و رو به بهبود و پیشرفت است اما در واقعیت و اعماق جامعه و حتی در حقیقت و محاسبات علمی وضع به کلی متفاوت است. متن پیش رو به بهانه این «تصمیم» سیاسی و سیاستی جدید حاکمیت که ذیل سلطه مناسبات سرمایه داری و به اسم اصلاح نظام تأمین اجتماعی امکان پذیر و محقق شده است، وضعیت مطلوب، موجود، نامسئلهها و مسئلههای نظام بیمه و بازنشستگی کشور را به ترتیب در چهار بخش بررسی کرده است. در بخش اول و بر اساس مبانی و مبادی اسلامی و انسانی، چیستی و چرایی وضح بایسته و شایسته بیمه و بازنشستگی ذیل نظام جامع چندلایه تأمین اجتماعی ترسیم شده است. در بخش دوم و بر اساس آمار و اطلاعات، وضعیت رفاهی و فقر اقتصادی در جامعه ایران خاصه در دهه اخیر و همچنین نواقص و کج کارکردی ها و ناکارآمدی های نظام رفاهی و تأمین اجتماعی جمهوری اسلامی توصیف شده است. در بخش سوم و بر اساس گزارشهای رسمی نامسئله ها و بیراهه های مورد استناد و پیشنهاد کارشناسان متعارف نظیر سن بازنشستگی امید به زندگی پیری جمعیت، مشاغل سخت و زیان آور، حمایت های بیمه ای کسری بودجه و مشارکت اقتصادی مورد بررسی و ارزیابی انتقادی قرار گرفته است. در بخش چهارم و بر اساس اطلاعات رسمی و اصول اسلامی مسائل اصلی بیمه و بازنشستگی از ابعاد، انسانی اقتصادی طبقاتی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی و سیاستی مورد تحلیل قرار گرفته و مبتنی بر آن راه حل هایی ارائه شده است.