اثر اقتصادی برتر
جشنواره پژوهشگران برتر صندوق بازنشستگی کشوری ۱۴۰۳
نرخ خروج از نیروی کار در سنین پیری
و تأثیر برنامههای تأمین اجتماعی در ایران
عباس خندان
دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی تهران
چکیده
مانند بسیاری از کشورهای دیگر، ایرانیان امروزه علیرغم افزایش امید به زندگی، دورههای کوتاهتری از اشتغال دارند. برای بررسی اینکه مزایای تامین اجتماعی در ایران چگونه بر این پدیده تأثیر میگذارد، این مطالعه ابتدا نرخ خروج نسبی خاص را برای گروههای سنی ۴۵ تا ۴۹، ۵۰ تا ۵۴، ۵۵ تا ۵۹، ۶۰ تا ۶۴ و ۶۵ سال به بالا از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۰ محاسبه کرد. نشان داده شد که نرخ خروج در میان گروههای سنی بالاتر بیشتر است و علاوه بر این، ایران تا سال ۲۰۱۱ روند افزایشی در نرخ خروج را تجربه کرد، اگرچه این روند متوقف شده و معکوس شده است. دادههای محاسبه شده نرخ خروج سپس در یک رگرسیون FGLS مقطع عرضی تجمعی برای توضیح اثر عوامل کششی و رانشی استفاده شد. نتایج نشان میدهد که تحریمها، نرخ بالای بیکاری و تورم به طور قابل توجهی کارگران را از نیروی کار خارج کردهاند. با این حال، اثرات تورم غیرخطی بود، به این معنی که در نرخهای تورم بسیار بالای بالای ۲۲.۷ درصد، مردم در واقع نیاز به کار طولانیتر داشتند. اگرچه بیمه بیکاری در القای بازنشستگی زودهنگام مفید است، نتایج نشان میدهد که مستمریهای ناتوانی در ایران به عنوان راهی برای این منظور استفاده نمیشود. علاوه بر این عوامل رانشی که تغییرات در نرخهای خروج در ایران را توضیح میدهند، نتایج نشان میدهد که عوامل کششی برنامههای تامین اجتماعی نیز نقش مهمی دارند و تفاوتهای مشاهده شده در نرخهای خروج بین گروههای سنی و جنسیتی را توضیح میدهند. مقررات سنی قانونی بازنشستگی نهادی شدهاند تا به عنوان سن معمول برای عدم فعالیت تبدیل شوند. با این وجود، ترتیبات سخاوتمندانه بازنشستگی نیز تأثیرگذار بودهاند. مالیات ضمنی بر ادامه کار که به طور متوسط حدود ۲.۴ تخمین زده میشود، نیز تأثیر مثبتی بر نرخهای خروج داشته است.
کلیدواژهها: تحلیل غیرمبتنی بر واقعیت، کشورهای در حال توسعه، بازنشستگی زودهنگام، سیاستهای بازنشستگی، پایداری تامین اجتماعی