اثر اقتصادی برتر
جشنواره پژوهشگران برتر صندوق بازنشستگی کشوری ۱۴۰۳
آینده نگاری و تبیین سناریوهای پیش روی صندوق های بازنشستگی تابعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
حجت‌الله میرزایی – مرتضی قلیچ – طاها ربانی
استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی – استادیار،گروه جامعه شناسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین – طاها ربانی استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد
چکیده
هدف: در مقاله حاضر، پیشران‌ها و عدم قطعیت‌های اثرگذار بر آینده صندوق‌های بازنشستگی و ترسیم آینده‌های محتمل، ممکن و مطلوب این صندوق‌ها مورد واکاوی قرار گرفته است.
روش: به لحاظ روش شناسی، در مطالعه کنونی به منظور انتخاب روش‌ها، از آینده‌نگاری یکپارچه (انتگرال) استفاده شده , ترکیبی از روشهای مصاحبه، دلفی، تحلیل اثرات متقاطع و ریخت شناسی به کار گرفته شده است. گروه خبرگان برای انجام مصاحبه و دلفی، ۳۰ نفره بوده و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمندِ «قضاوتی» و «گلوله برفی» انتخاب شد است.
یافته ها: در گام اول ۷۰ پیشران موثر بر آینده صندوق‌های بازنشستگی شناسایی و پس از پالایش اولیه، فهرست پیشران‌ها بومی سازی شده و با حذف پیشران‌های مشابه و دارای ارتباط کم با محیط آینده ایران، فهرست ۴۷ پیشران نهایی(فناوری ۱۱، اجتماعی ۸، زیست‌محیطی ۴، اقتصادی ۱۵، سیاسی-نهادی ۹ پیشران) به منظور تحلیل اثرات متقاطع و سنجش اهمیت و عدم قطعیت انتخاب شدند.
نتایج: بر اساس نتایج این پژوهش آینده صندوق های بازنشستگی تابعه وزارت تعاون، کار و رفاه، تحت تاثیر چهار عدم قطعیت بحرانی
یعنی: تأثیر نسل های قدیمی در حکمرانی، روند خصوصی شدن مشاغل دولتی، ماهیت سیاسی دولت و تحریم ها قرار دارد و پس از منطق دهی به سناریوها و حذف سناریوهای ناسازگار و مشابه، سناریوهای شش گانه تحت عناوین: بازسازی پس از جنگ اقتصادی، تعامل و سازندگی، لبه پرتگاه، نرمش قهرمانانه، پیروزی نزدیک و سازش و گذار، برای آینده صندوق های بازنشستگی وجود خواهد داشت.
کلمات کلیدی: نظام رفاهی، صندوق بازنشستگی، آینده‌نگاری، پیشران‌ها، سناریوها