به اطلاع موسسات پژوهشی، شرکتهای مشاور و متخصصان ذی صلاح میرساند که موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا، نهاد آموزشی و پژوهشی صندوق بازنشستگی کشوری، در نظر دارد با هدف بررسی و تحلیل سیاستهای سرمایهگذاری صندوق بازنشستگی کشوری پژوهشی را انجام دهد.
۱- بیان مسأله
یکی از وظایف صندوق بازنشستگی کشوری مدیریت منابع مالی صندوق و سرمایهگذاری بهینه آنها درجهت خلق بازدهی مناسب و تأمین معیشت بازنشستگان صندوق است. در شرایط کنونی اقتصاد ایران که با چالشهایی مانند تورم ساختاری، نوسانات شدید بازارهای مالی، تحریمهای بینالمللی و عدم قطعیتهای اقتصادی مواجه است، اتخاذ سیاستهای سرمایهگذاری بهینه از اهمیت حیاتی برخوردار میباشد.
درحال حاضر ترکیب داراییهای صندوق از تعادل مطلوب برخوردار نبوده و تمرکز بیش از حد بر برخی حوزههای پرریسک مشاهده میشود. همچنین مدیریت کارآمد منابع صندوق مستلزم ارزیابی سهم سرمایهگذاریهای صندوق از منظر شناسایی داراییهای غیرمولد و کمبازده در پرتفوی صندوق است. برای بهبود وضعیت سبد دارایی صندوق و افزایش بازده داراییهای صندوق لازم است سیاستهای سرمایهگذاری صندوق ارزیابی شده و با آسیبشناسی سرمایهگذاریهای صندوق، مسیر بهینه تشکیل سبد دارایی صندوق شناسایی شود. همچنین ارزیابی مکانیزمهای نظارتی موجود و اطمینان از کارایی کافی برای پایش مستمر عملکرد سرمایهگذاریها ضرورت دارد.
شایان ذکر است تجربیات بینالمللی نشان میدهد صندوقهای بازنشستگی پیشرو با به کارگیری چارچوبهای علمی مدیریت سرمایهگذاری، توانستهاند ضمن حفظ اصل داراییها، بازدهی واقعی مثبتی را در بلندمدت محقق سازند. با این نگاه مروری بر سیاستهای سرمایهگذاری و تشکل سبد دارایی صندوقهای بازنشستگی سایر کشورها نیز میتواند نکات پندآموری برای صندوق بازنشستگی کشوری به ارمغان آورد.
از این رو، این پژوهش در پی پاسخ به این سوال اساسی است که چگونه میتوان با بازنگری در سیاستهای سرمایهگذاری، به الگویی بهینه دست یافت که همزمان سه هدف «افزایش بازدهی واقعی»، «کاهش ریسکپذیری» و «پایداری بلندمدت» را محقق سازد. این امر مستلزم بررسی جامع وضعیت موجود، تحلیل نقاط قوت و ضعف سیاستهای فعلی، مطالعه تطبیقی تجارب موفق بینالمللی و در نهایت ارائه راهکارهای بومی شده متناسب با شرایط خاص اقتصادی کشور است.
۲- سوالات محوری
ساختار فعلی سرمایهگذاری صندوق بازنشستگی کشوری به چه شکل است؟
در تجربه سایر کشورها ساختار سبد دارایی صندوقهای بازنشستگی موفق و ناموفق به چه شکل است؟
چگونه میتوان با الهام از تجربیات موفق صندوقهای بازنشستگی پیشرو (با در نظر گرفتن شرایط خاص اقتصادی ایران)، چارچوبی برای بهینهسازی ترکیب داراییها طراحی کرد که بازدهی واقعی را افزایش دهد، ریسک را کاهش دهد؟ و پایداری بلندمدت را تضمین کند؟
چه شاخصهای کمی و کیفی میتواند ارزیابی جامعی از عملکرد سیاستهای جدید سرمایهگذاری ارائه دهد؟
چگونه میتوان بین اهداف کوتاهمدت و بلندمدت سرمایهگذاری تعادل ایجاد کرد؟
چه تغییراتی در ترکیب داراییهای صندوق (سهام، اوراق، املاک و غیره) میتواند بازدهی را بهبود بخشد؟
چگونه میتوان ریسکهای سیستماتیک و غیرسیستماتیک را در سیاستگذاری سرمایهگذاری مدیریت کرد؟
چه مکانیزمهای نظارتی و ارزیابی عملکردی میتواند کارایی مدیریت سرمایهگذاریهای صندوق را در شرایط ناپایدار اقتصادی بهبود بخشد؟
چه نسبتی از تخصیص دارایی به سرمایهگذاریهای مولد میتواند کسری بودجه ساختاری صندوق را کاهش دهد؟
چگونه میتوان بین سرمایهگذاریهای کوتاهمدت نقدشونده و سرمایهگذاریهای بلندمدت سودآور تعادل ایجاد کرد؟
چه راهکارهای عملیاتی برای افزایش انعطافپذیری سیاستهای سرمایهگذاری در مواجهه با شوکهای اقتصادی پیشنهاد میشود؟
چه تغییراتی در ساختار حکمرانی و فرآیندهای تصمیمگیری سرمایهگذاری صندوق میتواند به اتخاذ تصمیمهای بهینهتر منجر شود؟
چالشهای قانونی و مقرراتی موجود در مسیر سرمایهگذاری بهینه صندوق کدام است؟
۳- روش انجام پژوهش
روش تحقیق ترکیب کیفی
۴- رئوس شرح خدمات پژوهش
۱- تحلیل وضعیت موجود
تشریح ساختار فعلی
ترسیم نقشه جامع پرتفوی سرمایهگذاری
تحلیل و ارزیابی عملکرد سرمایهگذاریها (بازدهی، ریسک، نقدشوندگی)
شناسایی نقاط قوت و ضعف ساختار کنونی
ارزیابی چارچوبهای حاکمیتی
بررسی سازوکارهای تصمیمگیری و نظارتی موجود
تحلیل موانع قانونی و مقرراتی
ارزیابی سیستمهای گزارشدهی و شفافیت
۲- مطالعات تطبیقی
بررسی ۱۰ صندوق بازنشستگی سایرکشورهای جهان
۵ مورد موفق (به عنوان مثال نروژ، کانادا، سنگاپور و …)
۵ مورد چالشدار (به عنوان مثال یونان، آرژانتین و …)
استخراج عوامل کلیدی موفقیت و شکست
تحلیل تطبیقی
مقایسه ترکیب داراییها و استراتژیهای تخصیص کشورهای مختلف
بررسی مکانیزمهای مدیریت ریسک
مطالعه چارچوبهای نظارتی
۳- طراحی مدل بهینه
پیشنهاد ساختار دارایی
سناریوهای مختلف تخصیص دارایی
مدلسازی ترکیب بهینه با در نظر گرفتن بازدهی مورد انتظار، تحمل ریسک صندوق، افق زمانی سرمایهگذاری
طراحی چارچوب مدیریت ریسک
سازوکارهای کاهش ریسک سیستماتیک
راهکارهای مدیریت ریسک غیرسیستماتیک
طراحی سیستم پایش و هشدار زودهنگام
سیستم ارزیابی عملکرد
طراحی شاخصهای کمی
تعریف شاخصهای کیفی
مکانیزم گزارشدهی یکپارچه
۴- راهکارها و گزارش های نهایی و سیاستی
راهکارهای عملیاتی
اصلاحات مقرراتی مورد نیاز
برنامه نظارتی
طراحی داشبورد مدیریت یکپارچه
دستورالعملهای ارزیابی فصلی
مکانیزمهای تعدیل سیاستها
سند سیاستی سرمایهگذاری بازنگری شده
دستورالعملهای اجرایی و نظارتی
گزارش نهایی با راهکارهای اجرایی
۵- ترکیب تیم پژوهشی
تیم پژوهشی شامل مجری (دکترای اقتصادی یا مالی)، اعضای تیم شامل متخصص سرمایهگذاری (رشتههای مالی یا اقتصاد)، تحلیلگرکمی (رشتههای اقتصاد و مالی)، تحلیلگر کیفی (رشتههای اقتصاد صنعتی، متخصص حوزه صنعت منتخب)، تحلیلگر ریسک (مالی)، مشاور حقوقی (حقوق مالی و تجارت)، کارشناس آماری
با توجه به این مسئله از همه علاقهمندان دعوت میگردد طرحهای پژوهشی (پروپوزال) خود را، به همراه رزومه علمی در قالب مصوب موسسه حداکثر تا تاریخ ۳۰شهریور۱۴۰۴، به ایمیل info@saba-psi.ir ارسال نمایند. همچنین پژوهشگران در صورت نیاز میتوانند با شماره ۰۲۱۸۸۰۶۵۰۱۴، داخلی ۲۰۴، تماس حاصل فرمایید.
